انواع قرارداد چاپ کتاب با ناشر
قرارداد نشر کتاب قراردادی است که به منظور چاپ و انتشار کتاب میان مولف و انتشارات تنظیم می‌شود.
اگر بخواهیم درباره محتوای این قرارداد صحبت کنیم، ابتدا لازم است که انواع قرارداد نشر کتاب را مورد توجه قرار دهیم. در واقع برای انتشار یک کتاب، شرایط متفاوتی وجود دارد که با توجه به هر کدام از آن شرایط، ممکن است که نوع قراردادی که با ناشر یا مولف تنظیم می‌شود نیز ویژگی‌های خاصی داشته باشد.
انواع قرارداد نشر کتاب
زمانی که یک کتاب به عنوان یک اثر نوشته می‌شود و مراحل تولید آن به اتمام می‌رسد، برای آنکه مجوزهای لازم را اخذ کند و وارد بازار شود، نیازمند طی مراحل مشخصی است که علاوه بر پیگیری‌های لازم، نیاز به سرمایه نیز دارد. یعنی برای چاپ و نشر کتاب خود، هم نیاز به تجربه و آگاهی از قوانین مربوطه دارید و هم نیاز است که برای چاپ کتاب، سرمایه کافی در اختیار داشته باشید.
اگرچه در انواع قرارداد نشر کتاب ، ممکن است که نسبت میزان سرمایه یا میزان مسئولیت‌های طرفین متفاوت باشد. با این حال، باید در متن این قرارداد درباره تمام این موارد توضیحات دقیقی بیان شود. در فرم قرارداد چاپ کتاب که یک سند معتبر و قانونی محسوب می‌شود، حدود روابط و شرایط همکاری میان ناشر و مولف توضیح داده خواهد شد. شما می‌توانید با در اختیار داشتن این سند قانونی، از حقوقی که در این قرارداد دارید محافظت کنید و در صورت بروز هرگونه تخلف یا شکایت، با استناد به متن قرارداد حقوق خود را مطالبه کنید (منبع).
۱) قرارداد بر اساس حق تالیف
در این نوع از قرارداد، ناشر (باوین کتاب) به عنوان سرمایه گذار، قبول می‌کند که تمام هزینه‌های چاپ و نشر کتاب را به عهده بگیرد، درصد مشخصی را به عنوان حق تالیف نویسنده معین می‌کند. این شیوه از قرارداد فقط زمانی انجام می‌شود که شما یک نویسنده با سابقه باشید و ناشر از میزان فروش کتاب شما اطمینان کافی داشته باشد. یعنی ناشر مطمئن است که با چاپ و نشر کتاب می‌تواند آن را بفروشد. با تنظیم این قرارداد، مولف یا نویسنده بدون اینکه هزینه‌ای برای چاپ و نشر کتاب خود بپردازد، کتاب را در اختیار ناشر می‌گذارد تا مراحل اخذ مجوز و چاپ آن را پیگیری کنند.
نکات مهم این نوع قرارداد:
- در این قبیل قراردادها، حق چاپ به صورت دائم یا به تعداد دفعات انتشار توافق شده برای ناشر (باوین کتاب) محفوظ می ماند. یعنی ناشر این اجازه را دارد که کتاب مورد نظر را طبق توافق به صورت دائم یا به تعداد چاپ های مورد توافق چاپ کرده و به فروش برساند.
- حقوق معنوی نویسنده کاملا محفوظ خواهد ماند و ناشر ملزم است همواره نام نویسنده یا مترجم را بر روی کتاب درج نماید.
- حق التالیف هر چاپ کتاب طبق توافق پس از فروش ۵۰ درصد یا ۱۰۰ درصد کتاب قابل پرداخت می باشد.
- پرداخت حق التالیف طبق توافق می تواند برای یک بار یا به تعداد دفعات تجدید چاپ کتاب باشد.
- در این نوع قرارداد نویسنده علاوه بر دریافت حق التالیف توافقی اثر می تواند با دریافت کد تخفیف فروش و ارائه ان به علاقمندان (اشتراک در فضای مجازی و ..) علاوه بر ارائه تخفیف به خریداران، درصدی از فروش را به صورت هر ۲ ماه یکبار دریافت نماید.
۲) فروش کتاب به ناشر
- برخی نویسندگان کلاً بدون هیچ دخالتی و با دریافت مبلغی اثر خود را به ناشر واگذار می‌کنند. در این‌جا نویسنده‌ی اثر با دریافت آن مبلغ توافق شده کناره‌گیری کرده و تصمیم‌گیری در مورد مسائلی مانند نوع چاپ کتاب، زمان چاپ آن، سایز کتاب، قیمت کتاب…را به ناشر واگذار می‌کند.
در این شیوه از قرارداد، مولف تمام حقوق مادی و حق چاپ و نشر کتاب را به ناشر یا سرمایه گذار می‌فروشد و در ازای آن مبلغ مشخصی را دریافت می‌کند البته حقوق معنوی نویسنده (درج نام نویسنده روی کتاب منتشر شده) کاملا محفوظ خواهد ماند. در نوع دیگری از این قرارداد، ممکن است که مولف به سفارش ناشر ، کتابی را تالیف یا ترجمه کرده باشد و متعهد شود که در ازای دریافت مبلغ مشخصی سفارش ناشر را تهیه کند.
نکات مهم این نوع قرارداد:
- در این قبیل قراردادها، حق چاپ به صورت دائم برای ناشر (باوین کتاب) محفوظ می ماند. یعنی این اجازه را دارد که کتاب مورد نظر را در دفعات مختلف چاپ و توزیع نماید.
- حقوق معنوی نویسنده کاملا محفوظ خواهد ماند و ناشر ملزم است همواره نام نویسنده یا مترجم را بر روی کتاب درج نماید.
- ناشر طبق توافق کتاب را با قیمت توافقی از نویسنده/مترجم خریداری مینماید که بعد از ۲ ماه از انتشار کتاب قابل پرداخت است.
- در این نوع قرارداد نویسنده علاوه بر دریافت هزینه فروش اثر می تواند با دریافت کد تخفیف فروش و ارائه ان به علاقمندان (اشتراک در فضای مجازی و ..) علاوه بر ارائه تخفیف به خریداران، درصدی از فروش را به صورت هر ۲ ماه یکبار دریافت نماید.
۳) انتشار کتاب به شیوه همکاری
- انجام مراحل چاپ و انتشار کتاب به صورت مشارکتی بین مؤلف و ناشر صورت می‌گیرد؛ به این صورت که طرفین در قرارداد پیش رو با یکدیگر توافق می‌کنند که مثلاً مؤلف اثری را خلق کند و جهت انتشار به دست ناشر بسپارد و همه‌ی هزینه‌هایی که در مراحل نویسندگی،چاپ، انتشار و فروش کتاب صرف شده است و همچنین سود حاصل از فروش کتاب به صورت مساوی بین مؤلف و ناشر تقسیم شود.
نوع دیگری از نمونه قرارداد چاپ و انتشار کتاب ، شرایطی است که در آن مولف و ناشر با یکدیگر سرمایه‌ای را برای انتشار کتاب مورد نظر هزینه می‌کنند و در نهایت سودی که از فروش کتاب حاصل می‌شود، میان طرفین تقسیم خواهد شد. این شیوه از فرم قرارداد چاپ کتاب را می‌توانیم یک نوع قرارداد شراکت در نظر بگیریم. زیرا که براساس قواعد مربوط به این عقد تنظیم می‌شود و از قانون مدنی پیروی می‌کند.
۳) سرمایه گذاری نویسنده
- برخی نویسندگانی که از توانایی مالی خوبی برخوردار هستند، پس از خلق اثر خود، جهت چاپ آن با انتشاراتی قرارداد می‌بندند، با این تفاوت که برخلاف مثال‌های بالا مؤلف تمام هزینه‌های چاپ و انتشار اثر خود را به ناشر پرداخت می‌کند.
در این نوع قرارداد پرداخت کلیه هزینه‌های تولید و چاپ کتاب بر عهده نویسنده است. همچنین انتشارات هیچ‌گونه حقی در رابطه با کتاب نخواهد داشت و کلیه حقوق مادی و معنوی اثر محفوظ و مخصوص نویسنده خواهد بود و نیز چنانچه نویسنده در چاپ‌های بعدی آن کتاب تصمیم به تغییر ناشر خود داشته باشد می‌تواند جهت چاپ آن کتاب به هر ناشر دیگری که مایل بود مراجعه نماید.
ضمنا در این نوع قرارداد تصمیم‌گیری در مورد مسائلی همچون انتخاب نام کتاب، مشخصات آن، نوع چاپ، قیمت کتاب و غیره… با مؤلف می‌باشد و معمولاً در صورت پخش و توزیع کتاب توسط ناشر، حدود ۱۰-۱۵ درصد از قیمت پشت جلد کتاب سهم ناشر خواهد شد.
نکات مهم:
- در هر نوبت چاپ ۱۰ نسخه کتاب سهم ارشاد، فیپا، کتابخانه ملی و آرشو انتشارات است که در محاسبات لحاظ نمی شود.
لینک ها